Skip to main content

Posts

Θεσμοθετημένος σεξισμός στην αρχαία Αθήνα

Η Marie Delcourt , στο βιβλίο της Pericles (Παρίσι, 1939, σ. 77), γράφει: «Κανένας δεν θα κατηγορούσε τον Περικλή αν είχε ερωτικές σχέσεις με αγόρια ή μεταχειριζόταν ωμά τη γυναίκα του. Αλλά ο κόσμος το θεωρούσε σκάνδαλο ότι αντιμετώπιζε τη δεύτερη γυναίκα του ως ανθρώπινο πλάσμα, την είχε στα δικά του δώματα αντί να την κλείνει στο γυναικωνίτη και, σαν ν α μην έφταναν όλα αυτά, περίμενε από τους φίλους του που τον επισκέπτονταν να φέρουν μαζί τους και τις γυναίκες τους!» Έχει ετυμολογικό ενδιαφέρον ότι η λέξη γυνή σημαίνει κατά βάση «αυτή που γεννάει». Γιατί ο Έλληνας της πατριαρχικής εποχής έβλεπε στη γυναίκα πάνω από όλα την μητέρα των γιών του και, αν την εκτιμούσε για κάποιο λόγο, ήταν μόνο επειδή διαιώνιζε το γένος του. Τη σεξουαλική του εξάρτηση από αυτή την θεωρούσε συχνά ντροπή. Σπάνια ακούμε ευχαριστίες για την εκπλήρωση των σεξουαλικών επιθυμιών του. Συχνότερα διαβάζουμε εκφράσεις ευγνωμοσύνης για ένα νοικοκυρεμένο σπίτι. Αλλά γενικά ίσχυε η αρχή ότι η γυναίκα ήταν τ
Recent posts

Περί Ινδοευρωπαίων και Ελλήνων

Οι «Ινδοευρωπαίοι» ανήκουν σε εκείνους τους πολεμικούς νομαδικούς λαούς της στέπας, που επηρέασαν αποφασιστικά την πορεία όσων αγροτικών πολιτισμών ζούσαν στα σύνορά τους, εξορμώντας κάθε τόσο από τα βοσκοτόπια τους και κατακτώντας τους αγροτικούς πολιτισμούς της Ευρώπης, της Ασίας και της βόρειας Αφρικής. Αντίθετα με τους γεωργούς, που το βλέμμα τους είναι πάντα προσηλωμένο σ’ ένα κοντινό στόχο, το χωράφι τους, οι λαοί αυτοί στρέφουν συνήθως τη ματιά τους στον μακρινό ορίζοντα της στέπας. Είναι κινητικοί, σκέφτονται με βάση μακρόπνοα στρατηγικά σχέδια και γι’ αυτό κατάφεραν συχνά να συντρίψουν την άμυνα εδραίων αντιπάλων τους χάρη στη στρατηγική ιδιοφυΐα τους. Αλλά δεν υπάρχει στην ιστορία της ανθρωπότητας ούτε ένα παράδειγμα ποιμενικού κράτους που να προέκυψε έπειτα από τέτοιες κατακτητικές εκστρατείες. Τα βασίλεια των Ούννων και των Μογγόλων κατέρρευσαν μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Οι Υξώς, οι πολεμικοί νομάδες που κατέλυσαν το κράτος της 14 ης δυναστείας στην Αίγυπτο, κρατήθηκαν

Πέντε θέσεις για τις συνέπειες της σεξουαλικής ηθικής

Πρώτο : Η απώθηση της γεννητικής σεξουαλικότητας δημιουργεί πιστούς στην εξουσία, υποτελείς χαρακτήρες και εγγυάται έτσι τη διατήρηση των κοινωνικών συνθηκών, των δομών εξουσίας και των συνθηκών παραγωγής που επικρατούν. Ο αυταρχικά διαμορφωμένος χαρακτήρας υποτάσσεται σε αυτές –αν και συχνά απρόθυμα –και εκπληρώνει μέσα σε αυτές τις συνθήκες λειτουργίες που διατηρούν το σύστημα. Δεύτερο : Η αρνητική απέναντι στη σεξουαλικότητα ψυχική δομή δημιουργεί προδιάθεση για αλλοτριωμένη εργασία. Χωρίς αλλοτριωμένη εργασία θα κατέρρεε το οικονομικό σύστημα της παραγωγής προϊόντων που βασίζεται στη μεγιστοποίηση της παραγωγής και στην επίτευξη κέρδους. Η θετική στάση απέναντι στη σεξουαλικότητα και η αλλοτριωμένη εργασία αποκλείονται αμοιβαία όπως η σεξουαλική απώθηση και η δημιουργική, ΑΤΟΜΙΚΑ οριζόμενη εργασία. Τρίτο : Η σεξουαλική καταπίεση μειώνει την ικανότητα για κριτική και κάνει δυνατή την ιδεολογικοποίηση της συνείδησης με περιεχόμενα που είναι αντίθετα στα πραγματικά συμφ

Το αριστερό χέρι και ο συμβολισμός του (Ernest Borneman)

Όλοι οι Ρωμαίοι συγγραφείς που ασχολήθηκαν με το θέμα του αυνανισμού συμφωνούν ότι ο Ρωμαίος αυνανιζόταν πάντα με το αριστερό χέρι. Γι’ αυτό οι εκφράσεις sinistra manus (αριστερό χέρι) και pellex laeva (αριστερή γκόμενα) σήμαιναν στην ιδιωματική γλώσσα «αυνανίστρα». Γιατί όμως το αριστερό χέρι; Κανένας Ρωμαίος συγγραφέας και κανένας σύγχρονος ερευνητής δεν μας δίνει απάντηση σε αυτό. Ο Bachofen όμως λέει, αναφορικά με κάποιο άλλο ζήτημα: «Η πρώτη παρατήρηση που επιβεβαιώνει πόσο συνεπής ήταν η γυναικοκρατική λογική αναφέρεται στην προτίμηση της αριστερής και όχι της δεξιάς πλευράς. Το ‘αριστερά’ ανήκει στη θηλυκή, παθητική φύση, το ‘δεξιά’ στην αρσενική, ενεργητική. Ο ρόλος που έπαιζε το αριστερό χέρι της Ίσιδας στη χώρα του Νείλου (μια γεωγραφική περιοχή όπου υπερίσχυε το μητρικό δίκαιο) αρκεί για να φανερώσει αυτή τη συνάφεια. Υπάρχουν όμως και πάμπολλα άλλα γεγονότα που αποδείχνουν τη σπουδαιότητα της, την παγκοσμιότητα της, τον αρχέγονο χαρακτήρα της και την ανεξαρτησία της απ

Οικογένεια σημαίνει δουλεία

 Παράδειγμα μητρογραμμικής γενοταγούς κοινότητας (Machiguenga people, Eastern Cuzco, Peru) Οι αφηγήσεις για τους μυθικούς βασιλιάδες της παλιάς Ρώμης φανερώνουν ολοκάθαρα τη μητριστική προέλευση του ρωμαϊκού κράτους και το σταδιακό ξήλωμα της μητριστικής κοινωνίας από τους εκπροσώπους της πατριαρχίας, τους πατρίκιους, αυτούς qui patres scire possunt , «που ξέρουν τους πατεράδες τους», δηλαδή τους άνδρες εκείνους που για πρώτη φορά ανήγαγαν την καταγωγή τους στους πατεράδες τους, αντί στις μανάδες τους, όπως ήταν η συνήθεια ως τότε. Αλλά δεν πρέπει να φανταστούμε το πέρασμα από το μητρικό στο πατρικό δίκαιο σαν μια μετάλλαξη˙ ήταν μια αργή διαδικασία, όπου τα συστήματα συνυπήρχαν πλάι πλάι για αιώνες, χωρίς οι άνθρωποι να συνειδητοποιούν πάντα την αντίφαση που υπήρχε ανάμεσά τους. Το σημαντικότερο βήμα σ’ αυτή τη μακριά πορεία ήταν η μετατροπή του γένους σε οικογένεια. Παρακολουθήσαμε αυτό το βήμα και στους Έλληνες. Αλλά στους Ρωμαίους αυτή η διαδικασία μετασχηματισμού ξετ

Η πατριαρχία και η γυναίκα στην αρχαία Ελλάδα (δ')

Το γεγονός ότι ο Έλληνας είχε στερήσει τη γυναίκα από τη χρησιμότητά της, κατακερματίζοντας την αλλοτινή της ενότητα ως μητέρας, συνεργάτισσας του και ερωμένης και υποβαθμίζοντας άλλες γυναίκες σε αναπαραγωγικά ζώα ή υπηρέτριες και άλλες σε πόρνες και εταίρες, αυτό το γεγονός το είχε απωθήσει τόσο τέλεια στη συνείδηση του, ώστε έφτανε στο σημείο να θεωρεί την αχρηστία, στην οποία ο ίδιος είχε καταδικάσει τη γυναίκα, ένα είδος κληρονομικού ελαττώματος. Ελάχιστοι Έλληνες κατόρθωσαν να διακρίνουν αυτή την αλήθεια. Ο Ευριπίδης την πλησίασε για μια και μοναδική φορά στους παρακάτω αριστουργηματικούς στίχους από τη Μήδεια: Απ’ όλα που’ χουνε ψυχή και γνώση, εμείς, γυναίκες, είμαστε το πλάσμα το πιο άθλιο. Με χρήματα περίσσια, πρώτη χρεία να’ γοράσουμε τον άντρα και να βάλουμε αφέντη στο κορμί μας˙ το ένα κακό χειρότερο από τ’ άλλο ! …………………………………………… Ο άντρας δα, σα βαρεθεί το σπίτι, έξω πάει τη σκάση του να γιάνει με συνανάθροφο μαζί ή με φίλο˙ όμως εμείς σ

Όταν ο Σόλων ο Αθηναίος νομοθετούσε υπέρ των "νοικοκυραίων" της εποχής του

Η επινόηση της ατομικής ιδιοκτησίας και η επέκταση αυτής της έννοιας σε ανθρώπινα πλάσματα, προπάντως στους δούλους, τις γυναίκες και τα παιδιά, είχε οδηγήσει τον άνδρα σε ένα χαρακτηριστικό φόβο μήπως χάσει την ιδιοκτησία του. Αυτός ο φόβος μπορεί να θεωρηθεί η κατεξοχή νεύρωση της πατριαρχίας. Έτσι οι σολώνειοι νόμοι εκφράζουν πάνω απ΄ όλα την ψύχωση του Αθηναίου ότι ήταν σχεδόν αναπόδραστο να τον απατήσει η γυναίκα του, αν δεν εξατριώταν ολότελα από αυτόν. Κάθε περίπατος της γυναίκας ερμηνευόταν ως πρόφαση για ενα κρυφό ερωτικό ραντεβού. Κάθε φορά που η γυναίκα έβγαινε για ψώνια, ο άνδρας της υποπτευόταν ότι πήγαινε να ψωνίσει δηλητήριο για να τον ξεπαστρέψει. Γι' αυτό και ο Σόλων θέσπισε ένα νόμο που όριζε ότι οι γυναίκες μπορούσαν να βγουν από το σπίτι (αν, εννοείται, τους το επέτρεπε ο άνδρας τους) μόνο για κηδείες και θρησκευτικές τελετές, και ακόμα και τότε με τον όρο ότι δεν θα έπερναν μαζί τους περισσότερα από τρια ρούχα ούτε περισσότερη τροφή από όση μπορούσε να αγ

Η πρώτη προσπάθεια της πατριαρχίας για κυριαρχία: Ο πρώτος μεσαίωνας της ανθρωπότητας (Μέρος τρίτο)

Helots gathering olives, Bronze Age (source unknown) Ο πυρήνας της ελληνικής οικονομίας είναι ταυτόχρονα και ο πυρήνας του ελληνικού πολιτισμού: η στάση που Έλληνα άνδρα απέναντι στην εργασία. Γύρω από αυτό τον πυρήνα περιστρέφονται όλα, ακόμα και η σεξουαλική συμπεριφορά. Οι ποιμενικοί λαοί –και ιδιαίτερα εκείνοι που από το στάδιο των νομάδων κυνηγών πέρασαν στο στάδιο των νομάδων βοσκών για να γίνουν κατόπιν περιφερόμενοι ληστές, «διαγουμιστές [1] των πόλεων» –έδειχναν παντού και πάντα βαθιά περιφρόνηση για τη χειρωνακτική εργασία. Όταν ο Αισχύλος λέει στις Ικέτιδες για τον Θησέα ότι με τα ίδια του τα χέρια κουβάλησε τους νεκρούς από το πεδίο της μάχης, δεν το αναφέρει αυτό ως καλή πράξη, παρά ως πράξη αυτοεξευτελισμού, που χρειάζεται εξήγηση και συγνώμη. Η σωματική εργασία ήταν υπόθεση των δούλων ˙ όποιος την εκτελούσε θεληματικά ξέπεφτε στα μάτια των άλλων. Ο ελεύθερος άνδρας κέρδιζε την ελευθερία του με το σπαθί του˙ ο χειρισμός των όπλων ήταν η μόνη εργασία που επιτρε